جوان آنلاین: کارشناس انرژی معتقد است تعرفه‌گذاری پلکانی روشی عادلانه است و علاوه بر تعرفه‌گذاری براساس مصرف می‌توانیم بر میزان درآمد افراد و اینکه در کدام دهک قرار دارند نیز هزینه گاز متفاوتی از آن‌ها دریافت کنیم، حتی اگر قیمت صادراتی گاز را هم از پرمصرف‌ها و پردرآمد‌ها بگیریم، تأثیری روی مصرف آن‌ها نداشته باشد، اما از طریق تعرفه‌گذاری پلکانی و اخذ قیمت واقعی و آزاد گاز علاوه بر اینکه امکان تولید یا واردات بیشتر گاز از محل دریافت قیمت واقعی گاز از مشترکان پرمصرف خواهیم داشت. همچنین عدالت اجتماعی را برقرار می‌کنیم و پرمصرف‌ها هزینه اضافه مصرف خود را می‌پردازند و از یارانه انرژی به صورت بی‌نهایت استفاده نمی‌کنند.
سال گذشته براساس قانون دولت به اجرای روش تعرفه‌گذاری پلکانی قبوض گاز مصرفی خانوار‌ها در بخش خانگی پرداخت. در بند (ک) تبصره (۱۵) قانون بودجه ۱۴۰۱ آمده بود که وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند تعرفه آب، برق و گاز مشترکان خانوار‌های کشور را به گونه‌ای اصلاح کنند که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکان کم‌مصرف خانوار‌های محروم تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور برابر صفر، مشترکان تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی (آی. بی. تی) تعیین شود.
روش تعرفه‌گذاری پلکانی توانست تا حد زیادی در مدیریت مصرف انرژی در کشورمان مؤثر باشد به نحوی که بنا بر اطلاعات شرکت ملی گاز به میزان ۲۵ میلیون متر مکعب کاهش مصرف داشتیم. با توجه به اینکه در آستانه فصل سرما هستیم و کسری تراز گاز در کشور جدی است، موضوع تعرفه‌گذاری پلکانی مجدداً مورد توجه قرار گرفته و قرار است فاز دوم آن اجرایی شود.
شواهد نشان می‌دهد که پرمصرف‌ها اغلب از اقشار مرفه جامعه هستند، به طوری که مناطق شهری یک تا سه در تهران، مشترکان پرمصرف زیادی را در خود جای داده‌اند، در حالی که در مناطق شهری ضعیف‌تر، تعداد مشترکان پرمصرف کمتر است. این گزاره‌ها باعث شده که تعرفه‌گذاری پلکانی و چه بسا دریافت هزینه گاز مصرفی پرمصرف‌ها به صورت آزاد منطقی به نظر برسد. سیدمحمد میرهاشمی کارشناس انرژی در گفتگو با «جوان» با تأکید بر اینکه باید هدف ما از اعمال روش تعرفه‌گذاری پلکانی مشخص شود، تصریح کرد: مدیریت مصرف، افزایش درآمد و ایجاد عدالت در تخصیص یارانه‌های انرژی می‌تواند از اهدافی باشد که از تعرفه‌گذاری پلکانی دنبال می‌کنیم. وی ادامه داد: این یک واقعیت است که قیمت‌های پایین همواره عاملی برای عدم کنترل میزان مصرف است. وقتی قیمت‌ها پایین است، مصرف‌کننده انگیزه‌ای برای مدیریت مصرفش ندارد و بالا می‌رود. افزایش قیمت‌ها می‌تواند عاملی در مدیریت مصرف انرژی باشد. این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: باید این موضوع را مدنظر داشته باشیم، جا‌هایی که دهک‌های پایین درآمدی، آن‌ها را گرم می‌کنند، بهینه‌سازی مصرف انرژی خوبی ندارند. پنجره‌ها و دیوار‌های نامناسب باعث می‌شود که هدررفت انرژی بالایی داشته باشند. میرهاشمی گفت: تعرفه‌گذاری پلکانی راهکار مناسبی در کوتاه مدت است و می‌تواند به مدیریت مصرف کمک کند، اما قطعاً راهکار درازمدتی نیست. ما چاره‌ای جز بهینه‌سازی مصرف گاز به ویژه در بخش خانگی و موتورخانه‌ها نداریم.
وی ادامه داد: تعرفه‌گذاری پلکانی می‌تواند براساس دهک درآمدی هم صورت بگیرد. اینکه تمامی دهک‌های جامعه از یارانه انرژی به صورت یکسان بهره‌مند شوند، منطقی نیست. چرا باید فردی که در دهک ۱۰ درآمدی قرار دارد، به همان میزان از یارانه گاز بهره‌مند شود که افراد دهک اول درآمدی از آن استفاده می‌کنند. این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: هزینه‌های انرژی برای کسانی که پردرآمد هستند و در دهک‌های بالایی درآمدی قرار دارند، اهمیتی ندارد. آن‌ها می‌توانند هزینه‌های بالاتری را برای انرژی پرداخت کنند. وی ادامه داد: دهک‌های پایین درآمدی باید از یارانه انرژی بهره‌مند شوند. در غیر این صورت، هزینه‌های گاز مصرفی برایشان دردسرساز می‌شود. میرهاشمی گفت: کسانی که در مناطق مرفه‌نشین تهران زندگی می‌کنند، عموماً خانه‌های بزرگ، استخر، ویلا و... دارند که برای گرم کردن آن‌ها میزان زیادی گاز مصرف می‌کنند. اینکه همه دهک‌های درآمدی یک قیمت را برای گاز مصرفی‌شان بپردازند، به این معناست که ما در حال پرداخت یارانه بیشتر به پرمصرف‌ها و اتفاقاً پردرآمد‌ها هستیم. وی ادامه داد: تعرفه‌گذاری پلکانی روشی عادلانه است و علاوه بر تعرفه‌گذاری براساس مصرف می‌توانیم میزان درآمد افراد و اینکه در کدام دهک قرار دارند نیز هزینه گاز متفاوتی از آن‌ها دریافت کنیم. این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: حتی اگر قیمت صادراتی گاز را هم از پرمصرف‌ها و پردرآمد‌ها بگیریم، تأثیری روی مصرف آن‌ها نداشته باشد، اما از طریق تعرفه‌گذاری پلکانی و اخذ قیمت واقعی و آزاد گاز، علاوه بر اینکه امکان تولید یا واردات بیشتر گاز از محل دریافت قیمت واقعی گاز از مشترکان پرمصرف خواهیم داشت؛ همچنین عدالت اجتماعی را برقرار می‌کنیم و پرمصرف‌ها هزینه اضافه مصرف خود را می‌پردازند و از یارانه انرژی به صورت بی‌نهایت استفاده نمی‌کنند.
